Köşe Yazıları
YEDİKULE’NİN KÜLAHI YERİNE YERLEŞTİRİLDİ
İstanbul’u çevreleyen ‘Kara Surları’nın Marmara Denizi ile birleştiği noktada yer alan Yedikule Hisarı, 1459-1460 kışında Fatih Sultan Mehmed tarafından inşa ettirilir. Beşgen formundaki bu yapı üç köşesinde birer yuvarlak kule ve çeşitli burçlarla takviye edilmiştir. Bizim tarafımızdan Yedikule, yabancılar tarafından Château des Sept-Tours olarak bilinen bu hisar İstanbul’da Anadolu Hisarı ve Rumeli Hisarı’ndan sonra yaptığımız üçüncü hisardır.
Hisarın sur dışına bakan bölümünde ünlü Altın Kapı-Porta Aurea bulunmaktadır. Roma dönemi imparatorluk zafer alaylarının şehre girişlerinde kullanılan bu yapı, İstanbul Surları’nın en önemli kapısıdır. Fatih Sultan Mehmed Dönemi’nde hazine, arşiv ve devlet hapishanesi olarak kullanılan hisarın sur dışına açılan bu görkemli kapısı ördürülmüş veya İstanbul’un kuşatılması sırasında Romalılar tarafından örülmüştür.
Hazine ve hapishane olarak kullanılmasına son verilmesinden sonra hisarın içinde küçük bir mahalle teşekkül etmiş ve bir de mahalle mescidi inşa edilmiştir. XX. yüzyılın başlarında iskândan arındırılan hisar uzun müddet boş kalmanın getirdiği tahribat ile karşı karşıya kalmış ve zaman zaman onarımlar görmüştür. Bir dönem Uluslararası İstanbul Festivali’nde açık hava konser alanı olarak kullanılan hisar, müze olarak kullanıma açılmışsa da ziyaret için gerekli hacimleri ihtiva etmediği için pek de revaç görmemiştir.
Tüm dünyada özellikle de İngiltere, Fransa, Almanya gibi kültür turizmi yapan ülkelerde restore edilip gelir getirici olarak kullanıma alınan benzer kale ve şatoların görkemi yanında, geçmişte İstanbul’u ziyaret eden her gezginin övgüyle bahsettiği hisar nerede ise unutulmuştur.
Yedikule Hisarı’nın, kulelerinin birer kurşun örtülü külahı olduğunu yüzyıllar boyunca çizilmiş çok sayıda gravür vasıtasıyla öğrenmekteyiz. Ancak bugüne kadar hiçbir fotoğrafına rastlanmamıştır. Seneler boyu gerek Anadolu Hisarı gerek Rumeli Hisarı gerekse Yedikule Hisarı’nın bu görkemli külahlarının yapılması gerektiğini söylerim.
2019 yerel yönetim seçimleri sonrası Fatih Belediyesi giderek harap olan Yedikule Hisarı’nın onarım ve çağdaş mekânlarla kullanımı için harekete geçerek bakanlıktan Yedikule’nin bir süreliğine kendilerine devrini talep eder. Son yıllarda yoğun bir onarım sonrası hisarın avlusu toparlanır ve daha önce burada bulunan mahalle mescidinin ihyası için harekete geçilir. Bu arada yapılan bilim kurulu toplantılarında onarım sırasında kulelerin ve burçların yaklaşık iki yüz yıl önce kaybolmuş külahlarının yapımı da tartışılır. Fatih Belediye Başkanı Ergün Turan’ın dirayetli yönetimi ve kararlı tutumu sonrası bir burcun külahının yapımına karar verilir.
Şimdi bir külah yerine yerleştirilmiş olup, Yedikule Hisarı’nın burcunun görkemi ortaya çıkmıştır. Dilerim sayın Ergün Turan ve çalışma arkadaşları tüm kule ve burçlatın varlığını bildiğimiz külahlarını tamamlayarak Yedikule Hisarı’nı yüz yıllardır sahip olduğu anıtsal görünümüne kavuştururlar.